استادیار گروه حقوق دانشکدة مطالعات فرهنگی اجتماعی دانشگاه جامع امام حسین علیهالسلام، تهران، ایران.
10.52547/muf.2024.1826.1141
چکیده
کلیدی‌ترین مفهوم معاملات در نظام فقه امامیه، مفهوم «عقد» است. مسألة پژوهش حاضر واکاوی تطور معنائی عقد در متون فقهی و بررسی بنیاد نظری تعریف عقد می‌باشد. یافتة پژوهش حاضر آن است که در متون روائی، مفهوم عقد، به معنای لغوی آن نزدیک بوده است، از شیخ مفید‌ره فقها تلاش می‌نمایند، عقد بیع را تعریف نمایند، و به مفهوم عرفی عقد نزدیک می‌شوند. تا قرن سیزدهم، غالب فقها عقد را از مقولة لفظ می‌دانستند، لفظی که شارع، آثاری بر آن بارکرده است. از قرن سیزدهم به بعد چهار تعریف دیگر برای عقد ارائه می‌گردد که غالباً ناظر به تعریف عرفی عقد هستند: عقد به مثابة عهد(مراغی، میرزائی نائینی، موسوی بجنوردی)؛ عقد به مثابة انشاء(صاحب مفتاح الکرامه، شیخ انصاری)؛ عقد به مثابة قول یا فعل شرعی(صاحب جواهر) و عقد به مثابة ربط معاملی.(اصفهانی، محقق عراقی و...) مبنائی فکری تمامی اقوال فقها، وجود مالکیت اصیل برای خداوند و به تبع، لزوم وجود اذن او در تصرف در اموال است. لذا، هر نوع تصرف در املاک، نیازمند راهی شرعی است، حال یا به صورت مستقیم یا با ارجاع به عرف، سیرة عقلاء و... روش گردآوری داده‌ها رجوع گسترده به منابع کتابخانه‌ای فقهی به ترتیب زمانی و مقایسة مفهوم عقد در دوره‌های تاریخی است.
بیگدلی, عطالله . (1402). تطور تاریخی و بنیاد نظریِ مفهوم عقد از آثار محدثین قرن سوم تا شیخ انصاری. مصباح الفقاهه, 7(9), -. doi: 10.52547/muf.2024.1826.1141
MLA
بیگدلی, عطالله . "تطور تاریخی و بنیاد نظریِ مفهوم عقد از آثار محدثین قرن سوم تا شیخ انصاری", مصباح الفقاهه, 7, 9, 1402, -. doi: 10.52547/muf.2024.1826.1141
HARVARD
بیگدلی, عطالله. (1402). 'تطور تاریخی و بنیاد نظریِ مفهوم عقد از آثار محدثین قرن سوم تا شیخ انصاری', مصباح الفقاهه, 7(9), pp. -. doi: 10.52547/muf.2024.1826.1141
CHICAGO
عطالله بیگدلی, "تطور تاریخی و بنیاد نظریِ مفهوم عقد از آثار محدثین قرن سوم تا شیخ انصاری," مصباح الفقاهه, 7 9 (1402): -, doi: 10.52547/muf.2024.1826.1141
VANCOUVER
بیگدلی, عطالله. تطور تاریخی و بنیاد نظریِ مفهوم عقد از آثار محدثین قرن سوم تا شیخ انصاری. مصباح الفقاهه, 1402; 7(9): -. doi: 10.52547/muf.2024.1826.1141
)