تحلیل زیاده و نقیصه روایات فقهی از منظر صاحب جواهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس درس خارج حوزه و دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در گروه فقه و اصول

3 دانش آموخته دکتری دانشگاه رضوی

10.52547/muf.2022.360

چکیده

از اسباب تعارض در روایات معصومان(ع)، پدیده زیاده‌و‌نقیصه در متن احادیث است. برطرف کردن این آسیب جز با استفاده از تجربیات فقیهان و حدیث‌پژوهان خبره ممکن نیست کتاب بی‌نظیر جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام می‌تواند در جهت آسیب‌زدایی از احادیث فقهی راهگشا باشد. نوشتار پیشرو با روش توصیفی-تحلیلی، درصدد است عوامل زیاده‌و‌نقیصه، قراین شناسایی آن، پیامدها و راه‌حل‌ها را از نظر صاحب جواهر بررسی کند. یافته‌ها نشان می‌دهد از نظر ایشان، راویان و ناسخان به عنوان عوامل، و گزارش خبرگان حدیث، سنجش روایت با احادیث هم‌مضمون، مراجعه به کتب اصیل روایی، اتحاد سند یا راوی و عدم وضوح معنا به عنوان قراین، و اضطراب، تأثیر نادرست بر فتوا، خروج از حجیت، شاذّ شدن روایت و ... به عنوان آثار این آسیب مطرح می‌شود و راه‌حل عبارت است از اضبط بودن، رجوع به کتب حدیث و استدلال، مراجعه به نسخه‌های مورد اعتماد، قرار گرفتن حدیث در باب مربوط و موافقت با عامه.

کلیدواژه‌ها