چکیده شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت دربارۀ آن است. موفّقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روش‌ها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصوّر کاملی است که از آن می‌شود. همچنین، یکی از سنّت‌های حوزۀ علمیه، تقریرنویسی است، اگرچه مدیران حوزه این سنت را برای طلّاب درس خارج ضروری می‌دانند، امّا کمتر به علل و دلایل آن پرداخته شده است. از این رو، در این مقاله پس از بررسی ضرورت، جایگاه و ماهیّت درس خارج، به ضرورت و ماهیّت تقریرنویسی پرداخته می‌شود. رویکرد این مقاله، در این جهت است که نیاز به تحصیل در مقطع خارج، برای تمامی طلّاب ضروری است. همچنین، با مقایسه بین مقطع سطوح و مقطع خارج از زوایای مختلف و بررسی تعریف‌های ارائه شده برای درس خارج و نقد آنها، به اصلاح دیدگاه‌ها نسبت به درس خارج تلاش شده و در نهایت، تعریفی اصلاح شده برای درس خارج ارائه میگردد. در ادامه، به ماهیّت‌شناسی تقریر پرداخته و برای آن کارکردهای آموزشی، پژوهشی، ترویجی و ارزیابی ارائه می‌شود.
)