1
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی و مدرس درس خارج
2
طلبه سطح چهار و مدرس سطح یک حوزه علمیه خراسان
چکیده
در فقه اسلامی، احکام خاصی برای منابع طبیعی از جمله مراتع و جنگل‌ها وضع شده است. از مسائل مهم فقهی درباره جنگل‌ها و مراتع، بررسی مالکیت این ثروت‌های خدادادی بر اساس فقه امامیه و حنفیه است. انسجام بخشی و تبیین دیدگاه و مبانی فقهای امامیه و حنفیه پیرامون این موضوع، هدف اصلی این تحقیق قرار گرفته است که در نتیجه، مخاطب با آرا و دیدگاه‌های فقیهان هر دو مذهب آشنا می‌گردد و به شباهت‌ها و تفاوت‌های هر دو مذهب در این باره به شکل مقارنه‌ای دست می‌یابد. برای دستیابی به این هدف، مالکیت مراتع و جنگل‌ها طبق مذهب امامیه در زمان حضور پیامبر اکرم(ص) و معصومان(ع) و نیز زمان غیبت مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس مذهب حنفیه نیز از زمان پیامبر اکرم(ص) تاکنون مورد کنکاش قرار گرفته است. این جستار با روش توصیفی، تحلیلی و مقارنه‌ای نشان می‌دهد که در فقه امامیه، مراتع و جنگل‌ها جزء انفال و ملک حاکم اسلامی، و در فقه حنفیه جزء مباحات عامه است که ملک شخص خاصی نیست هر کس در دستیابی به آنها نسبت به دیگران سبقت بگیرد مالک آنها می‌گردد.
)